مصري خان خاطر

مصري خان خاطر د پښتو ادبي نړۍ یو دروند نوم دی. هغه په ځانگړې توگه د خپلې شاعري او لیکنې په برخه کې شهرت لري. د هغه شخصیت او ادبي ژوند ډېر اړخونه لري، چې د هغه د هڅو، کړاوونو او د مرگ په اړه د خلکو یادونه تر اوسه ژوندۍ پاتې ده.

ژوندليک

مصري خان خاطر د پښتو ادب یوه ستره شخیصیت و چې د غزل په ژانر کې یې ځانگړی او هنري کارنامې پرېښودې. د هغه د ژوند کیسه یوازې د یوه شاعر نه ده، بلکې د یوه مبارز او خلاق انسان کیسه هم ده. د هغه په یاد کې، چې کله یې د شعر محفلونه ودرېد، نو هغه د ژوند حقیقتونه او شعورونه بیا هم له ځان سره وړي، حتی که هغه خپل فزیکي وجود پرېښود.

مصري خان خاطر په ۱۹۲۹ کال کې د خېبر په تپه د خېبر سدوخېل کې زېږېدلی و. هغه په لومړي سر کې ډېر لوستې نه و. خو د خپلو زده کړو لومړنۍ مرحلې یې د استاد لعل زاده ناظر شينواري څخه پیل کړې، چې له هغه سره یې د لیک او لوست لومړنۍ زده کړې وکړې. خاطر خپله شاعري د زړه له تله پیل کړه، خو د ناظر د اصلاحاتو په مرسته یې خپل هنري پړاو ته نوی رنگ ورکړ.

د شعر نړۍ ته ننوتل

خاطر د شعر په دنیا کې د خپل ځانگړي دریځ لپاره پېژندل شوی و. هغه په خپل وخت کې په ډېرو مشاعرو کې گډون وکړ، چې اکثر یې په خېبر اپرېدي کې ترسره کېدلې. په دې مشاعرو کې د خاطر او خېبر ترمنځ د شوخي او مزاح جالبه رقابتونه وې. د دواړو شاعرانو سره به خلک ډېر خندل او مشاعرې به د خندا نه ډکې وې. خاطر د خپلې شاعري په نړۍ کې د ځانگړي مقام لرونکی و.

د شعر ځانگړتیاوې

خاطر د پښتو غزل یوه ستره نښه و. هغه خپل غزلونه په ځانگړې بڼه ولیکل او خلکو ته یې د ژوند خوشحالۍ او غمونو ته د هغې شاعري له لارې یوه نوې ژبه ورکړه. هغه خپلو شعرونو کې د بېلتون، هجران، خوښۍ، او غمونو مفاهیم په خوږه ژبه وړاندې کول. د هغه شاعري د زړه له تله راووتله او د پښتو ادب په نړۍ کې یې خپل ځانگړی ځای و موند.

د مصري خان خاطر ځانگړنه

1. زده کړه: د هغه زده کړې یوازې د کتابونو تر سره کولو پورې نه وې. هغه خپله پوهه د عمل په لاره کې پراخه کړه.
2. شاعري: خاطر یوه فطري شاعر و، چې د خپل ژوند ژور تجربې یې په غزلونو کې منعکس کړې.
3. شخصیت: د ساده طبیعت او نرم مزاج لرونکی و، چې د خپلو همکارانو او د پښتو ادب د نورو شاعرانو سره یې ډېر اړیکې ساتلې.
4. په ادبي ناستو کې گډون: خاطر د خېبر ادبي ډلې یوه ارزښتناکه برخه و چې خپل کلام یې د دې ډلې د نورو غړو سره همغږي کاوه.

د ناروغۍ سره جگړه

کله چې خاطر د دق ناروغي سره مخ شو، نو له دې سره د هغه د ژوند نورې لحظې هم بدلې شوې. د دې ناروغۍ سره د مبارزې په ترڅ کې، خاطر څو ځله د علاج لپاره هڅه وکړه، خو هغه تل دا نه منله چې هغه بیمار دی. حتی د ډاکټرانو له خوا یې تر ډېرې ورځې وروسته علاج پیل کړ، خو بالاخره دغه ناروغي د هغه ژوند په پایله کې واخیست.

د خاطر د مرگ وروسته

د خاطر په مرگ سره، پښتو ادب یوه غټ شخصیت له لاسه ورکړ. په ځانگړې توگه د هغه مړینه په خېبر کې یوه لویه حادثه گڼل کېږي. هغه چې د غزل د یوې ښکلا نمونې په توگه پېژندل کېده، د خپل مړینې وروسته، د هغه شعرونه او ادب بیا هم د خلکو په زړونو کې ژوندۍ پاتې دي.